Το 2020 μας ήρθε και είναι δίσεκτο. Από πού και πώς όμως ξεκίνησε η παράδοση που καθιερώνει τα δίσεκτα έτη ως “γρουσούζικα”;
Πώς ξεκίνησε όμως η ιστορία;
Δίσεκτα χαρακτηρίζονται τα έτη που έχουν 366 μέρες αντί για 365 που είναι το “καθιερωμένο”. Αυτό συμβαίνει γιατί η ετήσια περιφορά της γης γύρω από τον Ήλιο δεν διαρκεί ακριβώς 365 μέρες, αλλά 365 μέρες, 6 ώρες, 9 λεπτά και 9 δευτερόλεπτα παραπάνω κατά μέσο όρο.
Σκοπός της ύπαρξης των δίσεκτων ετών είναι να εναρμονιστεί το τροπικό έτος με το καθημερινό-πολιτικό έτος των ημερολογίων, με απλά λόγια να αποφευχθεί σε βάθος χρόνου να έχουμε τον Ιανουάριο καλοκαίρι και τον Ιούλιο χειμώνα.
Έτσι την “πάτησαν” οι Ρωμαίοι όταν το 600 π.Χ., όταν έφτασαν να γιορτάζουν τις καλοκαιρινές γιορτές του θερισμού μες τον ημερολογιακό χειμώνα και αποφάσισαν λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να αναστρέψουν την κατάσταση. Εκεί ξεκίνησε και η ιστορία της “γρουσουζιάς”…
Την λύση έδωσε ο Ιούλιος Καίσαρας προσθέτοντας στο ημερολόγιο ορισμένες ημέρες σε κάθε έτος, ώστε να συμβαδίζει η μέτρηση του χρόνου με τις εποχές. Την σημαντική αυτή αποστολή ανέθεσε στους ιερείς, οι οποίοι όμως εκμεταλλεύτηκαν το προνόμιο τους. Με ποιον τρόπο;
Οι ιερείς προσέθεταν μέρες, αναλόγως των συμφερόντων τους με σκοπό να παραμένουν περισσότερο στην εξουσία οι ευνοούμενοι τους, φτάνοντας έτσι μερικές φορές τα έτη να έχουν μέχρι και 450 μέρες.
Όταν ο Καίσαρας κατάλαβε ότι οι προσπάθειες του απέβησαν άκαρπες ανέθεσε τη λύση του προβλήματος σε μαθηματικούς και φιλοσόφους. Τη λύση βρήκε ο Έλληνας αστρονόμος Σωσιγένης, ο οποίος πρότεινε να υιοθετηθεί το ημερολόγιο του Πτολεμαίου του Γ’, αυτό που τηρείται και σήμερα δηλαδή. Σύμφωνα με αυτό τα τρία κανονικά έτη ακολουθεί ένα δίσεκτο.
Πώς προήλθε η ονομασία “δίσεκτο” έτος;
Οι Ρωμαίοι λοιπόν, υπακούοντας στις συμβουλές του Σωσιγένη ανάμεσα στις 24 και στις 25 Φεβρουαρίου προσέθεταν κάθε 4 χρόνια άλλη μια μέρα και έτσι υπολόγιζαν την 24η Φεβρουαρίου δύο φορές.
Επειδή η 24 Φεβρουαρίου είναι 6 μέρες πριν από την 1η Μαρτίου την ονόμασαν “δίσεκτη”, δηλαδή δεύτερη έκτη μέρα πριν από το Μάρτιο.
Με τον καιρό η ονομασία καθιερώθηκε για όλο το έτος.
Γιατί θεωρούνται γρουσούζικα τα δίσεκτα έτη
Οι Ρωμαίοι αργότερα, αποφάσισαν να αφαιρέσουν από τον Φεβρουάριο άλλη μια μέρα (χωρίς κάποιο λόγο) και να την μεταθέσουν στον Αύγουστο προς τιμήν του Αυτοκράτορα τους. Έτσι αυτός είναι ο λόγος που ο Φεβρουάριος έχει μια μέρα λιγότερη.
Βέβαια, το να αφαιρέσουν τελικά μια μέρα από τον Φεβρουάριο δεν ήταν τυχαίο, καθώς ο μήνας αυτός, ήταν ο μήνας των νεκρών, της μετάνοιας και του ηθικού τους απολογισμού (δύσκολα τα πράγματα δηλαδή τον Φεβρουάριο).
Όπως φαίνεται λοιπόν τους βόλευε και λίγο η αλλαγή.
Όσον αφορά τον Φεβρουάριο και έχοντας υπόψιν τις λαϊκές δοξασίες, οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι τον μήνα της εξιλέωσης κυκλοφορούσε ανάμεσα τους ο Άδης, ο οποίος μοίραζε δεινά στη δύστυχη ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και τον ταλαίπωρο αυτόν μήνα δεν ξεκινούσαν εργασίες με μακροχρόνια διάρκεια, όπως φύτευση αμπελιών, θεμελίωση σπιτιών ή γάμοι.
Όταν οι Έλληνες κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους, μια σειρά παραδόσεων πέρασε στην κουλτούρα του λαού μας, ανάμεσα τους και το “γρουσούζικο δίσεκτο έτος”.
Παρ’ όλα αυτά και σύμφωνα πάντα με εμπειρικά στοιχεία, δεν παρατηρείται κάποια παραπάνω “κακοτυχία” ή δυσάρεστα γεγονότα κατά τα δίσεκτα έτη.
Αλλά δοξασίες είναι αυτές και τι να πεις…
