Απόκρημνες πλαγιές, κρατήρες πρόσκρουσης και ίχνη σκόνης αποτυπώνονται με μαγευτική λεπτομέρεια σε ένα νέο ψηφιδωτό του Κόκκινου Πλανήτη που αποτελείται από 110.000 εικόνες από το Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA. Οι εικόνες που τραβήχτηκαν από την ασπρόμαυρη Context Camera ή CTX του παλαίου διαστημικού σκάφους, καλύπτουν σχεδόν 270 τετραγωνικά πόδια (25 τετραγωνικά μέτρα) επιφάνειας ανά εικονοστοιχείο.
Αυτό καθιστά το Global CTX Mosaic του Άρη την υψηλότερης ανάλυσης παγκόσμια εικόνα του Κόκκινου Πλανήτη που έχει δημιουργηθεί ποτέ. Αν εκτυπωθεί, αυτό το ψηφιδωτό 5,7 τρισεκατομμυρίων pixel (ή 5,7 terapixel) θα ήταν αρκετά μεγάλο για να καλύψει το στάδιο Rose Bowl στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια, σύμφωνα με τη NASA.
Προϊόν του Εργαστηρίου Bruce Murray του Caltech για την Οπτικοποίηση Πλανητών, το ψηφιδωτό χρειάστηκε έξι χρόνια και δεκάδες χιλιάδες ώρες για να δημιουργηθεί. Είναι τόσο λεπτομερές που περισσότερες από 120 επιστημονικές εργασίες με κριτές έχουν ήδη αναφερθεί σε μια beta έκδοση. Αλλά το ψηφιδωτό είναι επίσης αρκετά εύκολο για να το χρησιμοποιήσει ο καθένας.
«Ήθελα κάτι που θα ήταν προσιτό σε όλους», δήλωσε ο Jay Dickson, ο επιστήμονας επεξεργασίας εικόνας που ηγήθηκε του έργου και διευθύνει το εργαστήριο Murray. «Οι μαθητές μπορούν να το χρησιμοποιήσουν τώρα. Η μητέρα μου, που μόλις έγινε 78 ετών, μπορεί να το χρησιμοποιήσει τώρα. Ο στόχος είναι να μειωθούν τα εμπόδια για τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τον Άρη».
Η CTX είναι μία από τις τρεις κάμερες του MRO, το οποίο διευθύνεται από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στη Νότια Καλιφόρνια. Μία από αυτές τις κάμερες, η High-Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE), παρέχει έγχρωμες εικόνες επιφανειακών χαρακτηριστικών τόσο μικρών όσο ένα τραπέζι τραπεζαρίας. Αντίθετα, η CTX παρέχει μια ευρύτερη εικόνα του εδάφους γύρω από αυτά τα χαρακτηριστικά, βοηθώντας τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς συνδέονται μεταξύ τους. Η ικανότητά του να αποτυπώνει μεγαλύτερες εκτάσεις του τοπίου έχει καταστήσει το CTX ιδιαίτερα χρήσιμο για τον εντοπισμό κρατήρων πρόσκρουσης στην επιφάνεια. Μια τρίτη κάμερα, η Mars Color Imager (MARCI), με επικεφαλής την ίδια ομάδα που λειτουργεί την CTX, παράγει καθημερινά έναν παγκόσμιο χάρτη του καιρού στον Άρη με πολύ χαμηλότερη χωρική ανάλυση.
Ο Άρης από κοντά
Τραβώντας φωτογραφίες από τότε που ο MRO έφτασε στον Άρη το 2006, η CTX έχει καταγράψει σχεδόν όλο τον Κόκκινο Πλανήτη, καθιστώντας τις εικόνες της ένα βέλτιστο σημείο εκκίνησης για τους επιστήμονες όταν δημιουργούν έναν χάρτη. Κάτι σαν το κυνήγι της βελόνας στα άχυρα και την ταυτόχρονη συναρμολόγηση ενός παζλ, η δημιουργία χαρτών απαιτεί τη λήψη και το ξεσκαρτάρισμα μιας μεγάλης επιλογής εικόνων για να βρεθούν εκείνες με τις ίδιες συνθήκες φωτισμού και καθαρό ουρανό.
Για τη δημιουργία του νέου μωσαϊκού, ο Dickson ανέπτυξε έναν αλγόριθμο για την αντιστοίχιση των εικόνων με βάση τα χαρακτηριστικά που αποτυπώνουν. Συνέδεσε χειροκίνητα τις υπόλοιπες 13.000 εικόνες που δεν μπορούσε να ταιριάξει ο αλγόριθμος. Τα υπόλοιπα κενά στο μωσαϊκό αντιπροσωπεύουν τμήματα του Άρη που δεν είχαν ληφθεί από το CTX μέχρι τη στιγμή που ο Dickson άρχισε να εργάζεται σε αυτό το έργο, ή περιοχές που καλύπτονται από σύννεφα ή σκόνη.
Η Laura Kerber, επιστήμονας στον Άρη στο JPL, παρείχε ανατροφοδότηση για το νέο ψηφιδωτό καθώς αυτό διαμορφωνόταν. «Ήθελα κάτι τέτοιο εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε η Kerber. “Είναι ένα όμορφο προϊόν τέχνης και ταυτόχρονα χρήσιμο για την επιστήμη».
Η Kerber χρησιμοποίησε πρόσφατα την εικόνα για να επισκεφθεί το αγαπημένο της σημείο στον Άρη: Medusae Fossae, μια σκονισμένη περιοχή με το μέγεθος της Μογγολίας. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για το πώς ακριβώς σχηματίστηκε- η Kerber έχει προτείνει ότι μπορεί να είναι ένας σωρός τέφρας από ένα κοντινό ηφαίστειο. Με το πάτημα ενός κουμπιού στο ψηφιδωτό CTX, μπορεί να ζουμάρει και να θαυμάσει τα αρχαία κανάλια ποταμών, που τώρα είναι στεγνά, να ελίσσονται μέσα στο τοπίο εκεί.
Οι χρήστες μπορούν επίσης να μεταβούν σε περιοχές όπως ο Κρατήρας Gale και ο Κρατήρας Jezero – περιοχές που εξερευνούνται από τα ρόβερ Curiosity και Perseverance της NASA – ή να επισκεφθούν τον Όλυμπο Mons, το ψηλότερο ηφαίστειο στο ηλιακό σύστημα, προσθέτοντας τοπογραφικά δεδομένα από την αποστολή Mars Global Surveyor της NASA. Ένα από τα πιο ωραία χαρακτηριστικά του ψηφιδωτού αναδεικνύει τους κρατήρες πρόσκρουσης σε ολόκληρο τον πλανήτη, επιτρέποντας στους θεατές να δουν πόσο σημαδεμένος είναι ο Άρης.
«Εδώ και 17 χρόνια, το MRO μας αποκαλύπτει τον Άρη όπως κανείς δεν τον είχε δει στο παρελθόν», δήλωσε ο Rich Zurek του JPL, επιστήμονας του προγράμματος της αποστολής. «Αυτό το ψηφιδωτό είναι ένας θαυμάσιος νέος τρόπος για να εξερευνήσουμε μερικές από τις εικόνες που έχουμε συλλέξει».
Το ψηφιδωτό χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος PDART (Planetary Data Archiving, Restoration and Tools) της NASA, το οποίο βοηθά στην ανάπτυξη νέων τρόπων χρήσης των υφιστάμενων δεδομένων της NASA. Τα επιστημονικά προϊόντα των εκτεταμένων αποστολών, όπως η MRO, είναι ακριβώς αυτά που το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να κάνει πιο προσιτά.
ethnos.gr
