Ένα ιστορικό και κοινωνικό φορτίο φέρουν πολλά από τα τοπωνύμια γύρω μας. Η περίπτωση των Δικηγορικών της Βούλας είναι χαρακτηριστική μιας ομοιογενούς συνοικίας από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, που με την παρέλευση των χρόνων απώλεσε μέρος της συλλογικής της ταυτότητας.
Η ιστορία όμως είναι πολύ πρόσφατη για να έχει ξεχαστεί. Τα Δικηγορικά της Βούλας έχουν μια αξιοσημείωτη ιστορία που ξεκινά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950, όταν ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς αγοράζει μέρος του κτήματος Μελά, του βιομήχανου και προέδρου της «Ελαΐς». Το κομμάτι αυτό εντάχθηκε το 1961 στο σχέδιο πόλης.
Τα έτη 1956 και 1957 έγινε με κλήρωση η διανομή των σχετικά μεγάλων οικοπέδων (έκτασης περίπου 600 μέτρων το καθένα) για τα 300 περίπου μέλη του συνεταιρισμού, όλοι δικηγόροι ή συμβολαιογράφοι από τον Πειραιά. Ήταν η εποχή που στη γωνία των σημερινών οδών Καστελλορίζου και Πειραιώς υπήρχε ένα χοιροστάσιο, όπως θυμάται ο Δημήτρης Ηλιού. Η συνοικία από τότε και μέχρι σήμερα εκτείνεται από την οδό Ζακύνθου, τα «σύνορα» με το Πανόραμα, μέχρι τα πρώτα οικόπεδα κάτω από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο ύψος της οδού Πειραιώς, μια ονοματοδοσία με προφανές περιεχόμενο. Το Πανόραμα τα χρόνια εκείνα ήταν μια πευκόφυτη έκταση χωρίς καμία κατοικία.
Μια σημαντική αναφορά για τα Δικηγορικά περιέχεται στο βιβλίο του καθηγητή ανθρωπολογίας στο Πάντειο, Λεωνίδα Οικονόμου, με τίτλο Η κοινωνική παραγωγή του αστικού χώρου στη μεταπολεμική Αθήνα, Η περίπτωση της Βούλας (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη):
«Ο συνεταιρισμός των δικηγόρων φαίνεται να στοχεύει ειλικρινά και χωρίς άλλες βλέψεις στη δημιουργία ενός προαστιακού χώρου. Οι δικηγόροι θα εποικίσουν σύντομα ένα αρκετά μεγάλο μέρος της περιοχής, η οποία γίνεται κατανοητή ως ένας ειδικά σχεδιασμένος χώρος που συμβάλει στη διατήρηση της υγείας (και ιδίως της υγείας των παιδιών), καθώς και στην αποφυγή των κοινωνικών και κυρίως περιβαλλοντικών οχλήσεων της πόλης. Η προαστιακή ιδεολογία που επικρατεί μεταξύ των μελών του συνεταιρισμού φαίνεται επίσης στη δράση του εξωραϊστικού συλλόγου των δικηγόρων ο οποίος τόσο στην περίοδο 1960-1967 όσο και μετά το 1974, αποτέλεσε τον πιο σταθερό υπερασπιστή της προαστιακής φυσιογνωμίας της Βούλας».
Ο σημερινός πρόεδρος του Συλλόγου των Δικηγορικών «Θέμις», Δημήτρης Ηλιού, δίνει έναν αγνό αγώνα διατήρησης στη συλλογική μνήμη της ιστορίας της γειτονιάς. Όπως λέει στον «Δημοσιογράφο», πολλοί κάτοικοι των Δικηγορικών νομίζουν σήμερα ότι κατοικούν στο Πανόραμα, ενώ ακόμη και τα σχολεία της συνοικίας, το 2ο Γυμνάσιο και το 2ο Λύκειο Βούλας, χαρακτηρίζονται σε ανακοινώσεις του Δήμου ως «σχολεία του Πανοράματος».
Μέσω του συλλογικού δρόμου προσπαθούν οι άνθρωποι των Δικηγορικών να κρατήσουν ζωντανό αυτό τον αγνό και άδολο τοπικισμό, ως χρέος στους προγόνους τους που πρώτοι κατοίκησαν την περιοχή. Ο εξωραϊστικός σύλλογος των Δικηγορικών πέρασε από πολλά κύματα, από τις πρώτες δεκαετίες της ίδρυσής του, έπειτα με μια επανενεργοποίηση μεταπολιτευτικά και πιο πρόσφατα με νέες διαδικασίες από το 2009. Το 2004 η συνοικία υποστήριξε έναν τοπικό αθλητικό σύλλογο, τον «Φιλαθλητικό 2004», προωθώντας ένα εναλλακτικό μοντέλο για όσους δεν χωρούσαν στα πρότυπα πρωταθλητισμού του Πρωτέα Βούλας. Ενώ ακόμη και σήμερα δραστηριοποιείται εθιμοτυπικά ο Σύλλογος Αποφοίτων 2ου Λυκείου Βούλας «η Πρόοδος», με έντονες αναφορές στη γειτονιά των Δικηγορικών.
Η εποχή του «Καλλικράτη», η διοικητική δηλαδή ενοποίηση της Βάρης, της Βούλας και της Βουλιαγμένης που από το 2011 δημιούργησε έναν μεγάλο γεωγραφικό και πολιτικό χώρο με ενιαία χαρακτηριστικά, τον νέο Δήμο των 3Β, έθεσε σε δεύτερο πλάνο ίσως τις υπαρκτές ιστορικά και κοινωνικά διαφορές των συνοικιών στις τρεις πόλεις. Λίγοι για παράδειγμα γνωρίζουν πλέον ότι η Βούλα αποτελείται από 6 διακριτές συνοικίες, κάθε μία με τη δική της διαδρομή στο χρόνο: Πανόραμα, Δικηγορικά, Εξοχή, Ευρυάλη, Πολιτεία, Πηγαδάκια. Μόνο το Πανόραμα διεκδικεί μέχρι τις μέρες μας μια κοινωνική και γεωγραφική αυτοτέλεια, έχοντας καταστεί αναγνωρίσιμο ακόμη και εκτός συνόρων του Δήμου.
[Κεντρική φωτογραφία: Διασταύρωση Ορφέως και Καστελλορίζου στα Δικηγορικά το 1983, με άχτιστο ακόμη το Πανόραμα και χώμα στους δρόμους (αρχείο Δ. Ηλιού)]
