Η Υφυπουργός Υγείας σε θέματα Ψυχικής Υγείας Ζωή Ράπτη, μιλάει στο magdasnews.gr και τη Μάγδα Τσέγκου, για την ψυχολογική επιβάρυνση που βίωσαν οι Έλληνες εξαιτίας της πανδημίας και την αύξηση των γυναικοκτονιών στη χώρα μας.
Παράλληλα, η Ζωή Ράπτη υπογραμμίζει τη σημαντική αύξηση στη χρήση ουσιών και τις εξαρτήσεις και αναλύει το πώς μπορεί να καταπολεμήσει κάποιος τον εθισμό και πώς τον συνδράμει η πολιτεία.
Τέλος, η Υφυπουργός αναφέρεται στο νέο πρόγραμμα αύξηση των δομών ψυχικής υγείας, αλλά και την καταγραφή των Μονάδων Ψυχικής Υγείας της χώρας, στην οποία προχώρησε το αρμόδιο τμήμα του Υπουργείου.
Την τελευταία διετία έχει επιβαρυνθεί η ψυχική υγεία των Ελλήνων εξαιτίας της πανδημίας;
“Στην περίοδο της πανδημίας, η καθημερινότητά μας άλλαξε ραγδαία και επηρεάστηκε η ζωή όλων των πληθυσμιακών ομάδων, ανεξαιρέτως, χωρίς να κάνει διακρίσεις ανάλογα με την οικονομική και την κοινωνική θέση του καθενός.
Διεθνώς, η πανδημία επέφερε σημαντική έξαρση των ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών και διατάραξη των συστημάτων υγείας.
Η ψυχική υγεία έχει αναχθεί σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις παγκοσμίως και έχει τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες της πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025.
Διεθνώς, έχει καταγραφεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι υπέστησαν την πιο σοβαρή ψυχική ζημία. Παρουσίασαν συναισθήματα ανασφάλειας, αίσθημα απώλειας και καθημερινό άγχος, που εκφράστηκαν με έλλειμμα προοπτικής και αισιοδοξίας.
Σύμφωνα με μελέτες του ΕΚΠΑ, οι συμπεριφορές διαδικτυακής εξάρτησης φτάνουν το 62,7% στον εφηβικό πληθυσμό, έναντι 40% προ καραντίνας, με περίπου 20% να εκδηλώνουν σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες.
Τα αγόρια ασχολούνται κυρίως με gaming και εκδηλώνουν θυμό, βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται σε υπερβολική χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, με εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικού συναισθήματος έως και το 40% έναντι 20% προ covid-19.
Παράλληλα, οι ηλικιωμένοι βίωσαν την απομόνωση και αυξημένο φόβο για τη ζωή τους.
Οι γυναίκες, επίσης, ανέλαβαν πολλαπλούς ρόλους, καθώς κλήθηκαν, σε πολλές περιπτώσεις παράλληλα με την εργασία στο σπίτι, να υποστηρίζουν τα παιδιά και την οικογένειά τους.”
Γιατί έχουν αυξηθεί οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα;
“Ο συγχρωτισμός στο σπίτι αύξησε, δυστυχώς, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης, ιδίως σε παιδιά και γυναίκες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το ποσοστό της ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκε κατά 60% πανευρωπαϊκά, με τα θύματα ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά.
Στη χώρα μας, με βάση τα στοιχεία της 2ης Ετήσιας Έκθεσης για τη Βία κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας – για το έτος 2020, σημειώθηκε αύξηση από 4,4% σε 14,8%.
Μάλιστα, το 78% των περιπτώσεων ήταν γυναίκες που κακοποιήθηκαν για πρώτη φορά και το 64% των θυμάτων ήταν γυναίκες που βρίσκονταν σε συντροφική σχέση με το δράστη τους, είτε κατά την τέλεση του αδικήματος, είτε κατά το παρελθόν.
Για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, η κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή, προωθεί μέτρα και δράσεις.
Στο Υπουργείο Υγείας δημιουργήσαμε, μέσα στην πανδημία, την 24ωρη Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης 10306, η οποία έχει δεχτεί μέχρι σήμερα πάνω από 450.000 κλήσεις, από τις οποίες 11.000 αφορούσαν κλήσεις για ψυχολογική στήριξη σε οικογένειες και παιδιά.
Παράλληλα, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, προωθούμε τη δημιουργία 2 Κέντρων Ημέρας για κακοποιημένα παιδιά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, 3 Κέντρων για την οικογένεια σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, που δημοπρατούνται τώρα, καθώς και νέων Κέντρων Ημέρας για υποστήριξη της Ψυχικής Υγείας των πολιτών και αντιμετώπιση περιστατικών σε όλη τη χώρα.”
Έχουν αυξηθεί και η χρήση ουσιών και οι εξαρτήσεις. Πώς μπορεί να καταπολεμήσει κάποιος τον εθισμό και πώς τον συνδράμει η πολιτεία;
“Πράγματι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας σημειώθηκε αύξηση της χρήσης ψυχοτρόπων και ναρκωτικών ουσιών.
Για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, υλοποιούμε πολιτικές και αναλαμβάνουμε δράσεις, τόσο σε σχέση με την μείωση της βλάβης, την θεραπεία και την απεξάρτηση από την χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, όσο και αναφορικά με την πρόληψη.
Προχωρήσαμε, από τον Μάρτιο του 2020, στην θεσμοθέτηση ενός σαφούς πλέον ρυθμιστικού πλαισίου για την λειτουργία των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης και την χορήγηση της εισπνεόμενης Ναλοξόνης.
Επίσης, προχωρήσαμε, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, στην ίδρυση και λειτουργία του πρώτου σταθερού Χώρου Εποπτευόμενης Χρήσης Ναρκωτικών επί της οδού Καποδιστρίου.
Εγκαινιάσαμε το Ανοιχτό Κέντρο Ημέρας Αστέγων, μία νεοσύστατη δομή του ΟΚΑΝΑ, που λειτουργεί σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων και συγχρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής.
Απευθύνεται σε ανθρώπους εξαρτημένους, που δεν έχουν σταθερή στέγη και τους προσφέρουμε έναν ασφαλή χώρο ξεκούρασης.
Παρέχονται υπηρεσίες προσωπικής υγιεινής και υγειονομικής και ψυχολογικής φροντίδας από γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.
Στο χώρο λειτουργεί και το Υπνωτήριο, όπου μπορούν να διανυκτερεύσουν με ασφάλεια έως 90 άτομα.
Εγκαινιάσαμε, επίσης, την Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής.
Η Μονάδα αποτελεί σύμπραξη των κυριότερων φορέων απεξάρτησης ΨΝΑ/18 Άνω, ΟΚΑΝΑ και ΚΕΘΕΑ.
Πρόκειται για το μοναδικό πρόγραμμα στην Αττική, που καλείται να ανταποκριθεί και να καλύψει ανάγκες σωματικής αποτοξίνωσης στην Αττική και σε ένα μεγάλο μέρος της νότιας Ελλάδας.
Προσφέρει φαρμακευτική, ιατρική και ψυχιατρική υποστήριξη για την αντιμετώπιση του στερητικού συνδρόμου από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών.
Η Μονάδα, με 20 θέσεις θεραπευόμενων, στελεχώνεται από ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές και διοικητικούς, τους οποίους θα συνδράμουν και 2 ειδικοί από καθένα από τους 3 φορείς απεξάρτησης.
Χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής, στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος της περιόδου 2014-2020.”
Αναπτύξατε ένα πρόγραμμα για αύξηση των δομών ψυχικής υγείας. Έχετε εντάξει τη δημιουργία νέων δομών για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται;
“Έχουμε εντάξει δράσεις και προγράμματα για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι ελλείψεις στο σύστημα.
Με τους πόρους που εξασφαλίσαμε, έχουμε σχεδιάσει να υλοποιήσουμε σε όλη τη χώρα 104 νέες δομές Ψυχικής Υγείας.
Μάλιστα, προχωρήσαμε ήδη στην προκήρυξη των πρώτων 65 μονάδων, που αφορούν Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες για την υποστήριξη της Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων, καθώς και Κέντρα Ημέρας για την υποστήριξη εργαζομένων.
Επίσης, οικοτροφεία και ξενώνες για ενήλικες με σοβαρές ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα ή άτομα με νοητική υστέρηση και δευτερογενείς ψυχικές διαταραχές, Μονάδες έγκαιρης παρέμβασης στην ψύχωση, καθώς και Οικοτροφεία, Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες για πάσχοντες με άνοια -alzheimer’s.
Ιδιαίτερο βάρος δίνουμε στα παιδιά και τους εφήβους. Έχουμε προκηρύξει 6 Κέντρα Ημέρας και 1 Κινητή Μονάδα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, 3 Ξενώνες για παραβατικούς εφήβους, καθώς και 2 Κέντρα ημέρας για τη στήριξη της οικογένειας.”
Προχωρήσατε στην καταγραφή των Μονάδων Ψυχικής Υγείας της χώρας. Πώς βοηθά αυτό τον πολίτη;
“Αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο της Ψυχικής Υγείας, διαπίστωσα την έλλειψη μιας πλήρους καταγραφής των Μονάδων Ψυχικής Υγείας της χώρας.
Για το λόγο αυτό, προχωρήσαμε στην πρώτη ολοκληρωμένη προσπάθεια ψηφιακής αποτύπωσης και γεωαναφοράς όλων των Μονάδων. Πρόκειται για τον Χάρτη Ψυχικής Υγείας της χώρας, ο οποίος απεικονίζει πάνω από 800 δομές.
Ανώνυμα και με προστασία των προσωπικών τους δεδομένων, οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν άμεση και εύκολη πρόσβαση σε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες (διεύθυνση, τηλέφωνο, email, τύπος δομής, παρεχόμενες ωφέλειες κ.α.) για τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας της χώρας, των οποίων τις υπηρεσίες χρειάζονται.”
Ο Χάρτης είναι διαθέσιμος στο σύνδεσμο του Υπουργείου Υγείας, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα: https://bi.moh.gov.gr/mhealthmaps/showmap
πηγή: Μάγδα Τσέγκο / magdasnews.gr
