Παρατηρώντας την να περιφέρεται μέσα στο μικροσκοπικό σπίτι της στη Φυλής δεν μπορούσες παρά να νιώσεις προστατευτικά απέναντι στη εύθραυστη φιγούρα της.Γρήγορα καταλάβαινες πως οι συνήθειές της δεν διέφεραν από αυτές των περισσότερων συνομηλίκων της. Στην κουζίνα είχε τα χάπια της και καμιά φορά αναρωτιόταν φωναχτά: «Τα πήρα σήμερα;».
Στο τραπεζάκι στον προθάλαμο είχε ένα μπλε σχολικό τετράδιο που το άνοιγε κάθετα, σαν μπλοκ ζωγραφικής. Στα φύλλα του είχε γράψει με κόκκινο μαρκαδόρο και τεράστιους αριθμούς τα τηλέφωνα που την ενδιέφεραν. «Είδες τι συμμαζεμένο που το έχω το σπιτάκι μου; Είμαι νοικοκυρά!» έλεγε με περηφάνια. Πράγματι, τα λιγοστά της υπάρχοντα ήταν φροντισμένα και τακτοποιημένα. «Θες κάτι να πιεις; Θες κάτι να φας;» Αφού ήταν σίγουρη πως έχει περιποιηθεί όπως πρέπει τον καλεσμένο της, τότε εμφάνιζε και τα περίφημα άλμπουμ της. Τα άπλωνε πάνω στο κρεβάτι της και το μοναδικό δωμάτιο του σπιτιού της γέμιζε με ασπρόμαυρες φωτογραφίες και κιτρινισμένα αποκόμματα εφημερίδων μιας άλλης εποχής.
Της εποχής που η Δήμητρα Ζαπονίδου ήταν ο «Μήτσος» του ελληνικού μπάσκετ
«Νόμιζα πως πρέπει να πληρώσω για να παίξω!»
«Γεννήθηκα στην Καλλιθέα το 1936. Πολλή φτώχεια. Η μάνα μου ήρθε πρόσφυγας το ’22, μια κατεστραμμένη γυναίκα που προσπαθούσε να μεγαλώσει τα παιδάκια της. Ημασταν 3 αδερφές, τις έχω χάσει όλες τώρα πια. Ο πατέρας μου πέθανε 54 χρονών. Η μάνα μου είχε μανάβικο και πούλαγα μαϊντανό, εκεί να δεις τι χαρούμενη που ήμουν.
Ο Εσπερος ήταν κοντά στο σπίτι μου και πήγαινα και έβλεπα που έπαιζαν βόλεϊ. Μια μέρα με πλησίασε ο προπονητής και με ρώτησε αν μου αρέσει ο αθλητισμός. Μιλήσαμε λίγο και μου είπε να πάω να παίξω και εγώ βόλεϊ, το λέω και ανατριχιάζω. Του απάντησα πως δεν έχω λεφτά. Νόμιζα πως πρέπει να πληρώσω για να παίξω! Οταν μου εξήγησε πως ήταν δωρεάν έτρεξα στο σπίτι και έραψα σορτς. Είχα τρελαθεί από τη χαρά μου. Είχα τότε μια φίλη κολλητή, τη Διαμάντω. Αυτή πήγαινε στο μπάσκετ. “Μωρή, έλα να δεις τι ωραίο που είναι”, μου έλεγε. Εγώ της έλεγα πως δεν θέλω. Και πήγα μια μέρα από περιέργεια. Και λέω πράγματι, αυτό είναι πολύ ωραίο, πιο ωραίο από το βόλεϊ. Αφοσιώθηκα λοιπόν στο μπάσκετ».
Εμαθε κάθε πότε έχει προπόνηση ο Πανιώνιος και χωρίς να το συζητήσει ή να πάρει άδεια από κανέναν, εμφανίστηκε στο γήπεδο, μπήκε μέσα και έπαιξε.
Η Δήμητρα γρήγορα κατάλαβε πως έχει ταλέντο, δεν ήξερε όμως με ποιον τρόπο θα μπορούσε να το αξιοποιήσει. Μέχρι που διάβασε σε μια εφημερίδα πως υπάρχει πρωτάθλημα μπάσκετ Γυναικών. Οπως της άρεσε να διηγείται, έμαθε κάθε πότε έχει προπόνηση ο Πανιώνιος και χωρίς να το συζητήσει ή να πάρει άδεια από κανέναν, εμφανίστηκε στο γήπεδο, μπήκε μέσα και έπαιξε. Φυσικά την κράτησαν. Παράλληλα είχε ξεκινήσει να δουλεύει σ’ ένα εργοστάσιο με γυναικεία είδη. «Δούλευα στον κοπτοράπτη, γάζωνα και εισέπνεα όλο το χνούδι και το βράδυ πήγαινα και έπαιζα μπάσκετ. Μετά τις προπονήσεις καθόμουν καμιά φορά και έπαιζα με τους άντρες, διπλό».
Δεν έπαιζα σε κάποια συγκεκριμένη θέση. Τι, να κάθομαι να περιμένω να μου δώσουν την μπάλα; Α πα πα! Επαιζα άμυνα, καλάθια και επίθεση.
Το 1951, κατέκτησε με τον Πανιώνιο το γυναικείο Πρωτάθλημα Αθηνών-Πειραιώς, ως πρώτη και αήττητη ομάδα της κατηγορίας. Η Δήμητρα ήταν η πρώτη σκόρερ. «Τι ήμουνα; Ενα κοριτσάκι ήμουν, δεν ήξερα τίποτα, ούτε καν το πού βρίσκονται τα γήπεδα. Και όμως, τους πήρα το πρωτάθλημα. Δεν έπαιζα σε κάποια συγκεκριμένη θέση. Τι, να κάθομαι να περιμένω να μου δώσουν την μπάλα; Α πα πα! Επαιζα άμυνα, καλάθια και επίθεση. Ημουν αυτοδημιούργητη, δεν είχα κανέναν δίπλα μου. Δεν είχα πείρα, πώς τα κατάφερα όλα αυτά δεν ξέρω».
Κάποια στιγμή, σ’ έναν φιλικό αγώνα η Δήμητρα τσακώθηκε με τον διαιτητή και τιμωρήθηκε με ποινή 4 μηνών εκτός αγωνιστικού γηπέδου. Τη χρονιά εκείνη ο Πανιώνιος τερμάτισε σε άσχημη θέση και η γυναικεία ομάδα διαλύθηκε. Η Δήμητρα τότε πήγε στην ομάδα των Αμπελοκήπων. Την ίδια περίοδο προέκυψε και ο «Μήτσος».
«Τι έκανες ρε “Μήτσο”! Τι έκανες!»
«Δεν θυμάμαι τι ακριβώς έκανα, αλλά για γυναίκα φαίνεται έκανα μια πολύ δύσκολη φάση. Σηκώθηκε τότε ο προπονητής μου και φώναξε «Τι έκανες ρε “Μήτσο”! Τι έκανες!» και έτσι έμεινε. Το 1958 δημιουργήθηκε η εθνική ομάδα γυναικείας καλαθοσφαίρισης. Η Δήμητρα αγωνίστηκε ως αρχηγός στον πρώτο επίσημο αγώνα της ιστορίας της, στις 15 Απριλίου 1958, ενάντια στον Λίβανο.
Για την ιστορία, σ’ εκείνον τον αγώνα η ίδια σημείωσε 14 πόντους, ενώ το τελικό σκορ έληξε 68-32 υπέρ της Ελλάδας. «Κάτσε να δεις ποια φωτογραφία είναι από την Εθνική; Αυτή είναι από τον Πανιώνιο ή μήπως όχι; Για μισό λεπτό να τη δω καλύτερα; Οχι, φοράω κάλτσες, άρα είμαι με την Εθνική. Είμαι σίγουρη, πρώτη φορά κάλτσες έβαλα με την Εθνική. Οταν ξεκίνησα, έπαιζα με λιωμένα παπούτσια, γύρναγα σπίτι και μούλιαζα τα πόδια μου στο νερό. Η φτώχεια όμως δεν με σταμάτησε πουθενά, δεν με ενδιέφερε το φαγητό και τα λεφτά. Η ευτυχία μου είναι να με αγαπάτε».
Η φτώχεια δεν με σταμάτησε πουθενά, δεν με ενδιέφερε το φαγητό και τα λεφτά. Η ευτυχία μου είναι να με αγαπάτε.
Η Δήμητρα Ζαπονίδου σταμάτησε την επαγγελματική ενασχόληση με το μπάσκετ όταν παντρεύτηκε. Συνέχισε όμως να παρακολουθεί αγώνες, αλλά και να ρίχνει τα δικά της σουτ κάθε φορά που έπιανε την πορτοκαλί μπάλα στα χέρια της. Πέθανε στις 23 Ιανουαρίου σε ηλικία 87 ετών, έχοντας δίπλα της τις δύο κόρες της, την Παναγιώτα και τη Νένα. Η Νένα, που ακολούθησε για λίγα χρόνια τα χνάρια της μητέρας της στο μπάσκετ, σχολιάζει ότι «με όλα τα θετικά και αρνητικά που μπορεί να φέρει η σχέση μητέρας και κόρης, στην πραγματικότητα ζήσαμε μια κοινή ζωή. Ζούσαμε η μια μέσα από την άλλη. Ηταν ένας άνθρωπος με εξαιρετική ψυχή, αλλά και πρωτοπόρος για την εποχή της. Στο τέλος της ημέρας μένει η λατρεία και η απώλεια». Συγκινημένη η Παναγιώτα συμπληρώνει πως η μητέρα της «ήταν μαχήτρια, μεγάλο ταλέντο, που δούλεψε πολύ σκληρά. Σίγουρα άφησε τεράστια κληρονομιά στο ελληνικό μπάσκετ. Προσωπικά, ως κόρη της είμαι περήφανη και ευλογημένη για τον “Μήτσο” μου, τη μάνα μου. Θα την κουβαλάω πάντα μέσα μου, ως φύλακα άγγελο. Εφυγε ήσυχη μέσα στην αγκαλιά μας».
*Ευχαριστούμε την οικογένεια για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.
πηγή: kathimerini.gr
