Η Πλάκα είναι αδιαμφισβήτητα μια από τις πιο όμορφες και γραφικές γειτονιές στην Αθήνα. Μια βόλτα στα σοκάκια της σε χαλαρώνει και σε κάνει να νιώθεις ότι βρίσκεται σε μια άλλη εποχή. Σε μια Αθήνα που έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Παλιότερα η Πλάκα περιοριζόταν στην περιοχή που είναι και σήμερα το μνημείο του Λυσικράτους. Είναι το αποκαλούμενο από τους νεότερους «Φανάρι του Διογένη». Για το όνομα της Πλάκας στην Αττική έχουν ακουστεί διάφορες εκδοχές. Μάλιστα, ιστορικοί και ερευνητές ήρθαν πολλές φορές σε «αντιπαράθεση» για το ποια προέλευση είναι η σωστή. Αντίθετα, δεν υπάρχει αντιπαράθεση για το «τι να δω στην Πλάκα».
Ας τα πάρουμε όλα, όμως, με τη σειρά…
Η Πλάκα και οι εκδοχές για το όνομα
Ο πιο γνωστός στους παλαιότερους και σπουδαίος Αθηναιογράφος, Δημήτρης Καμπούρογλου υποστήριζε ότι η ονομασία Πλάκα οφείλεται σε μια μεγάλη μαρμαρόπλακα. Αυτή βρέθηκε κάποτε κοντά στη μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Αλεξανδρινού, που υπήρχε στις ανατολικές υπώρειες της Ακρόπολης, κοντά στην οδό Θέσπιδος. Ο Καμπούρογλου δεν ανέφερε αν ήταν η πλάκα αυτή ανάγλυφη ή ενεπίγραφη ή οπωσδήποτε σημαντική.
Ωστόσο και πάλι, ο σπουδαίος μελετητής της ιστορίας της Αθήνας, Δημήτριος Σισιλιανός, στο βιβλίο του «Παλαιαί και νέαι Αθήναι», θεωρεί απίθανη ή και ασήμαντη αυτή την εκδοχή. Δε θεωρεί δηλαδή ότι η μαρμαρόπλακα επέσυρε την προσοχή των κατοίκων τόσο. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να ονομάσουν από αυτή όλη τη συνοικία Πλάκα.
Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή για το όνομα «Πλάκα». Είναι το αρβανίτικο «Πλιάκα» σημαίνει παλιά. Ο Σισιλιανός θεωρεί πιο πιθανό σενάριο η ονομασία να βγήκε, όπως του είχε πει κάποιος Ψύλλας, από το αρβανίτικο «Πλιάκα», που σημαίνει γριά, παλιά. Υπογραμμίζει πάντως ότι «οι περί τας Αθήνας αλβανόφωνοι εκαλούν την συνοικία ταύτην «πλιάκα Αθήνα», δηλαδή, «παλιά Αθήνα», γι’ αυτό και απέμεινε η ονομασία Πλάκα, όταν εξελληνίστηκε η αλβανική λέξη. «Σίγουρα η καταγωγή της ονομασίας της Πλάκας μένει αμφίβολη».
Ο αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Κώστας Μπίρης, που είχε γράψει πολλά και αξιόλογα βιβλία για την πόλη της Αθήνας και για τα τοπωνύμια, υποστήριζε ότι η λέξη Πλάκα ήταν αρβανίτικη και είχε προέλθει από τους Αρβανίτες μισθοφόρους του στρατού, που έμειναν μετά τα Ορλωφικά άνεργοι και οι Τούρκοι τους εγκατέστησαν ως εποίκους στην περιοχή της γειτονιάς, που ήταν γύρω από το μνημείο του Λυσικράτους.
Τι να δω στην Πλάκα σήμερα
Αν κάνεις σήμερα μια βόλτα στην Πλάκα θα νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε άλλο χωροχρόνο, ίσως ακόμη και σε άλλη πόλη. Δεν είναι τυχαίο που στους περισσότερους θυμίζει κάποιο νησί. Ειδικά η περιοχή στα Αναφιώτικα – Να πέντε πράγματα που ίσως δεν ξέρετε για την ιστορική γειτονιά της Αθήνας. Σίγουρα κάνεις ένα νοητό ταξίδι, στην παλιά Αθήνα τότε που τα σπίτια ήταν ασβεστωμένα και πάντα φρεσκοβαμμένα και είχαν λουλούδια στα μπαλκόνια, χρώματα και μυρωδιές αυθεντικές.
Η βόλτα στην Πλάκα πάντα σε χαλαρώνει και σε γεμίζει ενέργεια. Ξεκίνα και απόλαυσε τον χαλαρό περίπατό σου. Κι αν αναρωτηθείς «Τι να δω στην Πλάκα μέσα από τόσες βόλτες», άσε την περιοχή στο ρόλο του οδηγού. Θα περπατήσεις ανάμεσα στα αρχαία και τα νεότερα αξιοθέατα. Κάτω από το βράχο της Ακρόπολης θα βρεις το σπίτι της αγαπημένης ελληνικής ταινίας «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα». Αφού βολτάρεις στα σοκάκια και τα πλακόστρωτα θα κάτσεις στα σκαλάκια αν έχει καλό για ένα ρακόμελο. Σε όποιο μαγαζί κι αν επιλέξεις να κάτσεις, το σίγουρο είναι ότι θα περάσεις καλά και θα απολαύσεις τον καφέ σου ή ένα ποτήρι κρασί. Μπορείς να βρεις ένα από τα αυθεντικά μαγειρεία που σε ταξιδεύουν στην παλιά Αθήνα.
Σήμερα που η εικόνα της πρωτεύουσας έχει αλλάξει, η συνοικία της Πλάκας παραμένει η πιο «γνήσια» γειτονιά της πόλης, παράθυρο στην Αθήνα του παρελθόντος. Μια βόλτα αρκεί για να ξεδιπλωθεί μπροστά μας η ιστορία της πόλης από την αρχαιότητα ως τις ημέρες μας. Αν έχεις καιρό να το κάνεις, δοκιμάσε το.
- Με πληροφορίες από: Στης Πλάκας τις ανηφοριές, εκδόσεις Φιλιππότη, του Γιάννη Καιροφύλα
πηγή: exploringgreece.tv
