Νύχτα Τρίτης 12 Φεβρουαρίου 1945, μόλις δύο χιλιόμετρα μακριά από την παραλία της Βάρκιζας. Μια σειρά από σκουρόχρωμα αυτοκίνητα φθάνει με διαφορά λίγων λεπτών σε μια ολόλευκη γραφική έπαυλη που διακρίνεται καθαρά στο βάθος μιας μακριάς αλέας από πεύκα.
Παρά το γεγονός ότι η ώρα κοντεύει μεσάνυχτα και η τοποθεσία είναι ερημική, οι οδηγοί εντοπίζουν εύκολα το σημείο της συνάντησης, αφού τα εξωτερικά φώτα της πολυτελούς οικίας είναι αναμμένα από νωρίς. Ιδιοκτήτης της είναι ο Πέτρος Κανελλόπουλος, γιος του ιδρυτή της τσιμεντοβιομηχανίας «Τιτάν», αλλά αυτό λίγη σημασία έχει εν προκειμένω.
Για τις επόμενες δέκα ημέρες το ευρύχωρο σαλόνι της βίλας θα γινόταν το δεύτερο σπίτι των συγκεντρωμένων, που διαβουλεύονταν τους όρους της ανακωχής, μετά τον τερματισμό των πολύνεκρων συγκρούσεων που είχαν αιματοκυλήσει από τις αρχές Δεκεμβρίου του 1944 και για πάνω από έναν μήνα τους δρόμους της πρωτεύουσας και των γύρω περιοχών. Είναι η στιγμή που η νεότερη πολιτική ιστορία περνάει από τα «Δεκεμβριανά» στη «Συμφωνία της Βάρκιζας», έναν συμβιβασμό που εξακολουθεί να προκαλεί αντιδράσεις. Ήταν όντως επώδυνος (όπως πιστεύει η Αριστερά μέχρι και σήμερα) ή τίμιος (όπως υποστήριζαν οι κυβερνητικές δυνάμεις της εποχής);
Για να αντιληφθούμε το κλίμα που επικράτησε στη βίλα της Βάρκιζας, θα πρέπει πρώτα να εξετάσουμε, έστω και ακροθιγώς, τα όσα προηγήθηκαν. Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1944 ξεσπά στην Αθήνα πολυήμερη σφοδρή μάχη. Από τη μια πλευρά βρίσκονται οι αριστερές αντάρτικες δυνάμεις του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΛΑΣ) που αποτελούν το στρατιωτικό σκέλος του ελεγχόμενου από το ΚΚΕ, Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Από την άλλη, αντιπαρατάσσονται οι πολυπληθείς κυβερνητικές δυνάμεις που ανήκουν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα (από τη σοσιαλδημοκρατία έως τη φιλομοναρχική δεξιά και τους δωσίλογους) και βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία με τα σταλθέντα στην Ελλάδα βρετανικά σώματα στρατού.
Αντικείμενο της διαμάχης είναι ο τρόπος με τον οποίον θα πρέπει να διοικηθεί η χώρα μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, μόλις τον περασμένο Οκτώβριο. Η ανταλλαγή πυρών είναι σφοδρή. Τα πτώματα των ένστολων, των ανταρτών και των αθώων πολιτών ξεπερνούν τον ιλιγγιώδη αριθμό των 17.000. Οι Άγγλοι υπολόγιζαν ότι οι συγκρούσεις θα διαρκούσαν μόλις και μετά βίας δύο εικοσιτετράωρα, αλλά τελικά κρατούν 33 ολόκληρες ημέρες. Ο εμπειροπόλεμος ΕΛΑΣ όχι απλά άντεξε, αλλά επέφερε και καίρια πλήγματα. Με την άφιξη όμως εκ νέου βρετανικών ενισχύσεων από την άλλη πλευρά, η πλάστιγγα έγειρε γρήγορα υπέρ των κυβερνητικών δυνάμεων.
Η ανακωχή ήταν θέμα χρόνου. Στις 5 Ιανουαρίου του 1945 αποφασίζεται κατάπαυση πυρός. Λήγει επισήμως η μάχη της Αθήνας, η μοναδική περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ συμμαχικών δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, οι νικητές έχουν τη διαπραγματευτική ισχύ να επιβάλλουν τους όρους.
Κάπως έτσι, φθάνουμε στο βράδυ της 2ας Φεβρουαρίου 1945 όπου ξεκινούν στην πολυτελή βίλα της Βάρκιζας οι σχετικές συζητήσεις για τη σύνταξη συμφωνίας ανάμεσα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τη νεοπαγή κυβέρνηση του στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα που έχει διαδεχθεί εδώ και περίπου έναν μήνα τον κεντρώο Γεώργιο Παπανδρέου. Στο μεγάλο τραπέζι, ως κύριοι εκπρόσωποι της Αριστεράς βρίσκονται ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Γιώργης Σιάντος, ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ Δημήτρης Παρτσαλίδης και ο γενικός γραμματέας του σοσιαλιστικών τάσεων κόμματος της Ενώσεως Λαϊκής Δημοκρατίας, Ηλίας Τσιριμώκος, του οποίου ο ρόλος κρίνεται τουλάχιστον ύποπτος όπως θα δούμε παρακάτω. Την κυβερνητική σύνθεση απαρτίζουν οι υπουργοί Εξωτερικών Ιωάννης Σοφιανόπουλος, Εσωτερικών Περικλής Ράλλης και Γεωργίας Ιωάννης Μακρόπουλος.
Ο σκοτεινός ρόλος του Τσιριμώκου
Μετά τις τυπικές προσφωνήσεις και τα ευχολόγια για ειρήνευση στον τόπο, ξεκινά η κουβέντα για το εύρος χορήγησης αμνηστίας των εμπλεκόμενων στα Δεκεμβριανά και για το εάν θα μετέχουν στην κυβέρνηση στελέχη της Αριστεράς. Από νωρίς προκύπτει χάσμα απόψεων. Η σύσκεψη διακόπτεται. Τέσσερις ημέρες αργότερα, το ΕΑΜ εμφανίζεται διαλλακτικότερο, αποσύροντας την αρχική αξίωση για κάλυψη υπουργικών θώκων. Ζητά όμως άμεση άρση του στρατιωτικού νόμου που έχει κηρυχθεί εδώ και περίπου δύο μήνες.
Πηγή : ethnos.gr
