“Διέρχεστε με δική σας ευθύνη”. Το μήνυμα αυτό θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε περίπου 7.000 γέφυρες, σε όλη την Ελλάδα, των οποίων την κατάσταση- τις πιθανές φθορές και το βαθμό τρωτότητας- δεν έχει εκτιμήσει ποτέ η ελληνική πολιτεία. Ο αριθμός αυτός θα αυξανόταν σε 10.000, εάν δεν είχε προχωρήσει η παραχώρηση της Αττικής Οδού, όπως και των μεγάλων εθνικών οδών (Ολυμπία Οδός, Ιόνια Οδός, Αυτοκ. Αιγαίου, Ε-65, Μορέας).
Αυτό προκύπτει από απάντηση της Διεύθυνσης Οδικών Υποδομών (ΔΟΥ) του αρμόδιου υπουργείου σε κοινοβουλευτική ερώτηση, βάσει της οποίας και η Εγνατία Οδός εξαιρείται από την λίστα των αυτοκινητοδρόμων με γέφυρες δυνητικά επικίνδυνες.
Γιατί δεν έχουν ελεγχθεί
Όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο της ΔΟΥ, στη χώρα μας δεν υπάρχει έως σήμερα Μητρώο Γεφυρών, δηλαδή κάποια συστηματική καταγραφή του συνόλου των γεφυρών, σε πανελλαδική κλίμακα, με ταυτοποίηση αυτών σε ένα γενικό κοινό κωδικοποιημένο σύστημα (με τη μορφή μιας ενιαίας ψηφιακής βάσης δεδομένων). Και κυρίως, “δεν έχει εκτιμηθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε μία από αυτές από άποψη φθορών, δεδομένου ότι δεν υπάρχει έως τώρα ένα ενιαίο σύστημα επιθεώρησής τους, με ταυτόχρονη εκτίμηση της τρωτότητας του φέροντα οργανισμού τους”.
Τα παραπάνω δεν ισχύουν για τους οδικούς άξονες που έχουν παραχωρηθεί, την Αττική και την Εγνατία Οδό. Να σημειωθεί ότι ορισμένες από τις γέφυρες του αυτοκινητοδρόμου, σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση της Κομισιόν για την μεταμνημονιακή εποπτεία της Ελλάδας, είναι “δυνητικά επικίνδυνες, αν και δεν έχει υπάρξει εμφανής αλλαγή” στην κατάστασή τους. Ωστόσο, κατά τους επαΐοντες, ο χαρακτηρισμός αυτός δεν συνεπάγεται την ύπαρξη ισχυρών πιθανότητες κατάρρευσης κάποιας από τις γέφυρες της Εγνατίας, αλλά αποτελεί περισσότερο μία κατηγοριοποίηση, βάσει διεθνών προδιαγραφών. Υπολογίζεται ότι σε Εγνατία και Αττική Οδό, όπως και στους αυτοκινητοδρόμους παραχώρησης υπάρχουν συνολικά 4.000 γέφυρες για τις οποίες όμως, υπάρχει μηχανισμός παρακολούθησης.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το έγγραφο της υπηρεσίας του υπουργείου Υποδομών, το… βάρος πέφτει στις 6.000 γέφυρες που έχουν άνοιγμα μεγαλύτερο από 6 μέτρα και βρίσκονται στα τμήματα των παλαιών, νέων εθνικών οδών, όπως και των δρόμων του επαρχιακού και δημοτικού δικτύου. Σε αυτές προστίθενται 1.000 σιδηροδρομικές γέφυρες, με άνοιγμα μεγαλύτερο από 4 μέτρα.
Στα αζήτητα τα εγχειρίδια αυτοψίας και αξιολόγησης
Όπως επισημαίνει η ΔΟΥ, στο παρελθόν το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών συνέταξε και ενέκρινε Εγχειρίδια Αυτοψίας και Αξιολόγησης Γεφυρών, τα οποία είχαν σκοπό την καθοδήγηση των επιθεωρητών του δημοσίου κατά τις αυτοψίες υφισταμένων γεφυρών και την υποβοήθησή αυτών στην αξιολόγηση και στη βαθμολόγησή τους. Τα συγκεκριμένα εγχειρίδια διανεμήθηκαν προς χρήση στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και στις Τεχνικές Υπηρεσίες των Περιφερειών της Ελλάδας. Ωστόσο, ελάχιστα αξιοποιηθήκαν, λόγω της ανυπαρξίας θεσμικού πλαισίου υποχρεωτικής επιθεώρησης και συντήρησης, “σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς εμπειρίας των στελεχών τους στα εξειδικευμένα θέματα επιθεώρησης, καταγραφής βλαβών και αξιολόγησης υφιστάμενης κατάστασης γεφυρών”.
Η Διοικητική Αρχή Γεφυρών
Όπως αναφέρει το υπουργείο, μετά και την κατάρρευση γεφυρών σε Ελλάδα και εξωτερικό, καθίσταται αναγκαία η άμεση καταγραφή, συστηματική επιθεώρηση και συντήρησή τους. Προς την κατεύθυνση αυτή, το Υποδομών προχωράει στη θεσμοθέτηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών (ΔΑΓ), η οποία θα διασφαλίζει τις διαδικασίες και θα ελέγχει την τήρηση ενιαίου εθνικού θεσμικού πλαισίου για την καταγραφή, επιθεώρηση, αξιολόγηση και συντήρηση όλων των γεφυρών (οδικών σιδηροδρομικών καθώς και πεζογεφυρών).
Ως εκ τούτου, προκύπτει η ανάγκη σύνταξης “Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών (Κ.Ε.ΣΥ.ΓΕ.)”, ο οποίος είναι απαραίτητος για τον καθορισμό τού θεσμικού πλαισίου, που θα τηρείται από όλους τους αρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς Φορείς, υπεύθυνους για τη Διαχείριση των Γεφυρών (Βαθμίδες Αποκεντρωμένης Διοίκησης Παραχωρησιούχοι, κλπ) και θα ελέγχεται από τη ΔΑΓ.
Αυτή τη στιγμή, συντάσσεται ο κανονισμός επιθεώρησης και συντήρησης γεφυρών, που αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία της υπό σύσταση διοικητικής αρχής γεφυρών. Μεταξύ άλλων, ο εν λόγω κανονισμός θα περιλαμβάνει το μητρώο γεφυρών, ένα λογισμικό, που έχει υλοποιηθεί, και επιτρέπει, σε μορφή βάσης δεδομένων, την καταχώριση των απαιτούμενων δεδομένων ταυτοποίησης, όπως και των ευρημάτων των επιθεωρήσεων, αξιολογήσεων και πιθανών επεμβάσεων.
Ανησυχία και στην Ευρώπη
Και στην Ευρώπη, όπου υπάρχουν περισσότερα από 1.234 χιλιόμετρα γεφυρών άνω των 100 μέτρων, δεν κοιμούνται… ήσυχοι όσον αφορά στο επίπεδο της ασφάλειας των συγκεκριμένων υποδομών. Σύμφωνα με μελέτες, στη Γαλλία, όπου χθες μια μικρή γέφυρα κατέρρευσε στην Τουλούζη, εκτιμάται ότι το 1/3 των 12.000 γεφυρών χρειάζεται εργασίες συντήρησης. Στην Ιταλία υπολογίζεται ότι 300 γέφυρες κινδυνεύουν με κατάρρευση.
Στη Γερμανία, σε κακή κατάσταση βρίσκεται ένα χαμηλό διψήφιο ποσοστό γεφυρών, με όσες βρίσκονται στην Ανατολική πλευρά της χώρας να έχουν ανακατασκευαστεί τη δεκαετία του 2000, μετά τη γερμανική επανένωση.
πηγή: Δημήτρης Δελεβέγκος / capital.gr
